مكلفيد و حقوقی برعهده شما هست حتی نسبت به چارپايان و نسبت به زمين . نه تنها در برابر خدا و مردم مسؤوليد . بلكه درباره حيوانات و زمينها هم مسؤوليد . خيال نكنيد كه اين حيوان باركش شما بدليل اينكه ملك شماست هر طور رفتاری كه بخواهيد میتوانيد بكنيد ، هر اندازه بار و لو فوق قدرت آن حيوان میتوانيد پشتش بگذاريد ، اگر خواستيد علوفه بدهيد و اگر نخواستيد ندهيد ، تشنه ماند ماند ، گرسنه ماند ماند ، زخم شد شد ، شما هيچ مسؤول سير كردن و آب دادن و حفظ سلامت آن حيوان نيستيد . خير اين طور نيست . ديگر اينكه شما مسؤول اين زمينها هستيد كه آنها را ويرا ن نگذاريد و آباد كنيد . خداوند متعال آبادی آن را از شما خواسته . باز علی ( ع ) در فرمان معروف مالك اشتر ، عنوان كلی كه به فرمان خود میدهد اين است : " « هذا ما أمر به عبدالله علی أميرالمؤمنين مالك بن الحارث اعشتر فی عهدهإليه حين ولاه مصر جباية خراجها ، و جهاد عدوها ، و استصلاح أهلها ، و عماره بلادها » " ( 1 ) يعنی اين دستوری است كه بنده خدا علی اميرمؤمنان برای مالك بن حارث معروف به اشتر مینويسد ، هنگامی كه استانداری مصر را به او میدهد كه در آنجا خراج و ماليات را جمع كند ، امنيت ايجاد ، و دشمنان مصر را سركوب كند و مردم مصر را از لحاظ تربيت و اخلاق و غيره به صلاح آورد ، و ديگر اينكه سرزمينهای آنجا را آباد كند . پاورقی : |