می ماندند ، اگر تمام سال يك فصل بيش نداشت ، اگر افراد نمی توانستندهيچ وقت سرنوشت خود را تغيير دهند ، اين گونه تربيتها از بعضی جهتهاخوب بود ، اما اگر تغيير سريع اوضاع بشر را در نظر بگيريم بايد اقراركنيم كه هيچ روشی بی معنیتر و غلط تر از اين نيست كه كودك را با اينفرض پرورش دهيم كه هرگز نبايد از اطاق خارج شود و هميشه بايد نوكر وكلفت دور او را بگيرند و اگر آن بدبخت فقط يك قدم بر روی زمين بگذاردو اگر يك پله پايين بيايد ، نيست خواهد شد " . و هم او میگويد : " اگر جسم زياد در آسايش باشد ، روح فاسد میشود . كسی كه درد و رنجرا نشناسد ، نه لذت شفقت را میشناسد و نه حلاوت ترحم را . چنين كسیقلبش از هيچ چيز متأثر نخواهد شد و بدين سبب قابل معاشرت نبوده مانندديوی خواهد بود در ميان آدميان " . فلسفه تكاليف دشوار عبادتها و تمرينهای مكرر كه در دين مقدس اسلام دستور رسيده نوعی ورزشروحی است ، نوعی ابتلا و تحمل شدايد است . بعضی از آن عبادتها واقعاسخت است . جهاد يكی از آن عبادتهاست ، بديهی است با نازپروردگی و آسايش سازگارنيست . از پيغمبر ( ص ) نقل شده كه " « من لم يغز و لم يحدث نفسهبغزو مات علی شعبة من النفاق » " ( 1 ) ( كسی كه برای دين سربازی نكردهباشد ، يا در قلب خود آرزوی اين كار را نداشته باشد ،پاورقی : . 1 سنن نسائی ، ج 6 ، ص 8 ، با اندكی پس و پيش . |