اين است معنی سخن علی مرتضی ( ع ) : كه فرمود : " « العدل يضع الامورمواضعها و الجود يخرجها من جهتها » " عدل جريان كارها را در مجرای خودقرار میدهد ، اما جود جريانها را از مجرای اصلی خارج میكند . بسياری از مردم ابتدا كه میشنوند علی ، مظهر كامل جود و سخا ، عدل رااز جود برتر دانسته تعجب میكنند كه چطور میشود عدل از جود بالاتر باشد ؟يعنی چه علی ( ع ) كه سرآمد اهل جود و ايثار و كرم است ، درباره جود وكرم میفرمايد كه جود و كرم كارها را از جريان خودش خارج میكند ؟ اما بابيانی كه كردم و دو جنبهای كه توضيح دادم معلوم شد كه ما تاكنون به عدلوجود از يك جنبه نگاه میكردهايم و آن جنبه اخلاقی و جنبه فضيلت شخصی ونفسانی قضيه بوده و البته از اين جهت مطلب همان طور است ، اما جنبهديگر مهم است و آن جنبه اجتماعی قضيه است و ما تاكنون كمتر از اين جنبهفكر میكردهايم و علت اينكه كمتر فكر میكردهايم اين است كه مدت زيادینيست كه بشر به ارزش مطالعات اجتماعی پی برده و قوانين اجتماعی راشناخته ، در سابق كم و بيش بعضی از مفكرين عاليقدر ما توجه داشتهاند ،اما به صورت علوم مدونی نبوده است ، لهذا در قضايا فقط به جنبههایاخلاقی و فردی آنها نگاه میكردهاند . من ياد ندارم تاكنون كسی در كتابی در اطراف اين جمله كه عرض كردمبحثی كرده باشد و حال آنكه اين جمله در نهج البلاغه است و در دسترس همهبوده . به نظرم علتش اين است كه اين جمله با مقياسهای اخلاقی نمیتوانستهدر نظرها معنی درست و قابل توجهی داشته باشد ، اما امروز كه به بركتپيشرفت علوم اجتماعی ، مقياسهای ديگر غير از مقياسهای اخلاقی به دست ما |