" « مثل المؤمنين فی تواددهم و تراحمهم كمثل الجسدإذا اشتكی بعض تداعیله سائر أعضاء جسده بالحمی و السهر » " ( 1 ) يعنی مثل مؤمنين از لحاظ علايق و عواطف متبادل كه بين ايشان هست مثلتن است ، يك عضو كه به درد میآيد ساير اعضا يكديگر را به همدردیمیخوانند و تب و بی خوابی پيدا میشود .
| چو عضوی به درد آورد روزگار |
| دگر عضوها را نماند قرار |
باز هم وجه شبهها و قدر مشتركها بين جامعه و پيكر هست . معمولا درتشبيهها كه چيزی به چيزی تشبيه میشود يك يا دو و حداكثر سه وجه شبه بينآندو هست ، اما اين تشبيه يعنی تشبيه جامعه به پيكر از آن تشبيههاست كهبيش از ده وجه شبه هست ، و شايد بتوان دهها وجه شبه ذكر كرد . ممكناست اين تشبيه از نظر جامعيت تشبيه بی نظيری باشد . در عين حال كه اين تشبيه همچو تشبيه جامعی است ، اين طور نيست كهپيكر و جامعه از همه جهت مثل هم باشند ، مواردی هست كه حكم جامعه و حكمپيكر دوتاست . امشب برای اينكه عدالت را معنی كنم بعضی قسمتها كه بينپيكر و جامعه فرق است عرض میكنم .
اختلاف جامعه با اندام زنده
يكی از موارد اختلاف اين است كه اعضای پيكر ، هر كدام
پاورقی : . 1 مسند احمد ، ج 4 ، ص 270 با اندكی اختلاف .
