شده بودند . اصل " قانون عطف به ما سبق میكند " را در زمينه حقوقاجتماعی با اين جمله كه میگفت : " « إن الحق القديم لا يبطله شیء » " (2 ) ( حق قديم را هيچ چيزی از بين نمیبرد ، حق مسلم ثابت مشمول مرورزمان نمیشود ) ، باطل خواند . نامه عمروعاص به معاويه در اين بينها عمروعاص نامهای نوشت برای معاويه : " ما كنت صانعافاصنع قبل إذ قشرك ابن أبيطالب من كل مال تملكه كما تقشر عن العصالحاها " ( 1 ) . نوشت هر كاری كه از تو ساخته است بكن كه پسر ابیطالب هرچه داری و دراين مدت جمع كردهای از تو خواهد گرفت و از تو جدا خواهد كرد ، آن طوركه پوست عصای دستی را از آن جدا میكنند .چگونه عدالتش او را به كشتن داد ؟ اينكه گفتهاند " قتل فی محرابه لشده عدله " ( منتهای تصلب و تعصبدر عدالتش بود كه قاتلش شد ) معنیاش اين است كه عرض كردم . معلوممیشود ساير مسائل از قبيل تسليم قاتلين عثمان و مسأله اينكه در جنگهایاسلام و جاهليت چنين و چنان شده ، بهانه بوده ، همه حرفها بر سر مسألهاجرای عدالت اجتماعی بوده ، خصوصا از اينپاورقی : . 2 شرح نهج البلاغة ابن ابی الحديد ، ج 1 ، ص . 90 . 1 همان كتاب و همان صفحه . |