نزديكتر . ظهور همه چيز به ذات اوست ، ظاهر مطلق و بالذات اوست " « و بنور وجهك الذی أضاء له كل شیء » " ( 1 ) ، روشنی هر چيزی در پرتو نور ذات اوست . ولی نوری است كه ثابت است ، غروب و افول ندارد . نوری است كه همه جا را پر كرده ، حجاب و مانعی ندارد ، به همه چيز محيط است ، نقطه مقابلی ندارد ، ضد و ندی ندارد . چون افول و غروب ندارد ، زوال و فنا ندارد ، ظلمتی در برابرش نيست ، بشر ضعيف الادراك كه هر چيزی را با مقايسه نقطه مقابل و نقطه مخالف بايد بفهمد و دستگاه گيرنده فهم و ادراك او طوری ساخته شده كه به هر چيزی با كمك نقطه مقابل آن چيز توجه و التفات پيدا میكند ، از التفات و توجه به ذات حق غافل است . نكته غريبی است ! ذات حق چون هيچ وقت پنهان نيست ، از نظرها پنهان است . اگر گاهی پنهان بود و گاهی آشكار ، از نظرها پنهان نبود . چون غروب و افول و زوال و تغيير و حركت ندارد ، مورد غفلت بشر است . اين است معنی سخن حكما كه میگويند : ذات حق از كثرت ظهور و شدت ظهور در خفاست .
او عين بطون است . چقدر خوب و عالی و لطيف بيان كرده علی ( ع ) : " « و كل ظاهر غيره غير باطن ، و كل باطن غيره غير ظاهر » " ( 2 ) يعنی هر ظاهری غير خدا پاورقی : |