با مردم عداوت پيدا خواهی كرد و مردم را مسؤول بدبختی خودخواهی خواند .
سخن خود را ختم می‏كنم به سخنانی از يكی از بزرگترين صحابه اميرالمؤمنين‏
علی ( ع ) به نام صعصعة بن صوحان عبدی . صعصعه خودش مرد بزرگواری است ،
از خواص اصحاب مولای متقيان است ، حضرت به او علاقه داشتند . مرد خطيب‏
و سخنوری بود . جاحظ در البيان و التبيين او را به قدرت بيان و قوت‏
منطق وصف می‏كند و می‏گويد " و أدل من كل شی‏ء استنطاق علی له " از هر
دليلی بالاتر بر اينكه صعصعه مردی سخنور و خطيب بوده اين است كه علی بن‏
ابی طالب گاهی تكليف می‏كرد به او كه خطابه ايراد كند و او حركت می‏كرد
و در حضور علی به ايراد خطابه می‏پرداخت .
صعصعه درباره علی يك سخن كوتاه دارد در روز اول خلافت ، و سخنی ديگر
دارد درباره آن حضرت در حالی كه در اثر ضربت خوردن به شمشير مرادی‏
حضرت در بستر افتاده بود ، و سخنی هم دارد مفصل بعد از دفن آن حضرت .
در روز اول خلافت رو كرد به آن حضرت و گفت :
" زينت الخلافة و ما زانتك ، و رفعتها و ما رفعتك ، ولهی‏إليك أحوج‏
منك إليها " ( 1 ) . يا اميرالمؤمنين ! تو بخلافت زينت و افتخار دادی‏
، اما خلافت برای تو زينت و افتخاری نيست ، مقام خلافت با خليفه شدن تو
بالا رفت اما خلافت مقام ترا بالا نبرد ، خلافت به تو محتاج‏تر است از تو
به خلافت .
جمله دوم بعد از ضربت خوردن اميرالمؤمنين بود . صعصعه

پاورقی :
. 1 تاريخ يعقوبی ، ج 2 ، ص . 179

112