ذهن آنچه را كه در مقابلش هست منعكس می‏كند و بعد به نامتناهی تعميم‏
می‏دهد .
بحث اين جلسه درباره تفاوت پنجم آينه و ذهن است ، می‏خواهيم شناخت‏
منطقی تعقلی الهی - آن شناختی كه قرآن از آن به " آيه " تعبير می‏كند -
را بفهميم .
وقتی آينه ، - صورتها را منعكس می‏كند ، فقط خود آن صورتها منعكس‏
می‏شود ، اما وقتی ذهن صورتها را می‏بيند ، باز آن صورتها برای ذهن آينه‏ای‏
می‏شود و در آن صورتها صورتهای ديگری را می‏بيند ، و باز در آن صورتهائی كه‏
در آن بعد قرار گرفته است احيانا صورتهای ديگری را می‏بيند . اين است كه‏
می‏گوئيم ذهن به منزله يك آينه سه بعدی است ( اگر اين تعبير ناقص نباشد
) ، اگر آينه‏ها دو بعدی هستند ، ذهن سه بعدی است ، و اگر آينه سه بعد را
نشان می‏دهد ذهن چهار بعد را نشان می‏دهد ، نه تنها توسعه و تعميم می‏دهد ،
و نه تنها به طور افقی پيشروی می‏كند [ بلكه ] به طور عمودی و عمقی نيز
نفوذ می‏نمايد .

شناخت آيه‏ای

اين نوع شناخت تعقلی همان است كه قرآن از آن تعبير به " آيه " كرده‏
است ، مانند اين آيه كه در قرآن آمده است : « و من اياته خلق السموات‏
و الارض و اختلاف السنتكم و الوانكم »( 1 ) و يا اين آيه شريفه : « و من‏
اياته ان خلق لكم من انفسكم ازواجا لتسكنوا اليها و جعل »

پاورقی :
. 1 سوره روم ، آيه . 22

141