مطالعه كرد ، بايد آزمايش كرد . اگر رياضيات میخواهی ياد بگيری بايددرسش را بخوانی ، طبيعت را میخواهی بشناسی ، همين طور ، « قل انظروا ماذا فی السموات و الارض »( 1 ) . « ان فی خلق السموات و الارض و اختلافالليل و النهار لايات لاولی الالباب » ( اولی الالباب ، در اينجا يعنیصاحبان فكرها ) « الذين يذكرون الله قياما و قعودا و علی جنوبهم ويتفكرون فی خلق السموات و الارض ربنا ما خلقت هذا باطلا »( 2 ) .قلمروی هر كدام از ديگری جدا است . حسابها را با هم مخلوط نكنيد ، نه تومنكر او باش و نه او منكر تو باشد ، قلمروی حس و عقل محدود است ،قلمروی دل هم محدود است ، اين يك حساب دارد و آن حساب ديگری . همينقرآنی كه اينجا میگويد : « و الله اخرجكم من بطون امهاتكم لا تعلمون شيئاو جعل لكم السمع و الابصار و الافئده لعلكم تشكرون »( 3 ) . و اينچنين باخشونت يك فيلسوف دعوت به شناخت از راه حس و عقل میكند ، در جایديگر با لطافت بيان يك عارف - و بيشتر - میفرمايد : « و الذين جاهدوافينا لنهدينهم سبلنا و ان الله لمع المحسنين »( 4 ) آنان كه در راه مامجاهده كنند ، خود را پاك كنند ، خلوص نيت داشته باشند ، اخلاص بورزند، از يك راههای غيبی هدايتشان میكنيم ، نور به آنها میدهيم ، حكمت بهآنها میدهيم تا حقايق زندگی را خوب درك كنند و بفهمند ، تا فكرشانبازتر ، عقلشان روشنتر و چشمشان بازتر شود . و نيز میفرمايد : « و الشمسو ضحيها 0 » پاورقی : . 1 سوره يونس ، آيه . 101 . 2 سوره آل عمران ، آيه 190 و . 191 . 3 سوره نحل آيه . 78 . 4 سوره عنكبوت ، آيه . 69 |
