است ، خدماتت چنين است ، عبادتت چنين است ، اما چون مشرك شدی و
برای خداشريك قائل شدی ، در نزد خدا هيچ اجری نداری . علی چگونه رفتار
می‏كند ؟ علی به حكم اينكه : " « اذا قرء القرآن فاستمعوا له و انصتوا
" ( 1 ) يعنی هر وقت ديديد قرآن می‏خوانند استماع كنيد ، گوش كنيد ، تا
او شروع كرد به خواندن اين آيه ، سكوت كرد و گوش كرد . وقتی كه تمام‏
كرد ، نماز را ادامه داد . تا ادامه داد دو مرتبه همان آيه را تكرار كرد
. باز علی سكوت كرد و آيه او را گوش كرد . وقتی او تمام كرد نماز را
ادامه داد . بار سوم يا چهارم كه او شروع كرد ، ديگر علی اعتنا نكرد و
اين آيه را خواند : " « فاصبر ان وعد الله حق و لا يستخفنك الذين لا
يوقنون »" ( 2 ) و نمازش را ادامه داد .

اصول مذهب خوارج

آيا خوارج به اين مقدار قناعت كردند ؟ اگر قناعت می‏كردند مشكل بزرگی‏
برای علی نبودند . كم كم دور هم جمع شدند ، جمعيت و حزبی تشكيل دادند
بلكه يك فرقه‏ای تشكيل دادند ، يك فرقه اسلامی ( اينكه می‏گويم " اسلامی‏
" نه واقعا جزء مسلمانان هستند . اينها از نظر ما كافرند ) و يك مذهبی‏
در دنيای اسلام ابداع كردند ، برای مذهب خودشان يك اصول و فروعی ساختند
، گفتند كسی از ماست كه اولا معتقد باشد كه هم عثمان كافر است ، هم علی‏
، هم معاويه ، و هم كسانی كه به حكميت تسليم شدند ، خود ما هم كافر
شديم ولی ما توبه كرديم ، و فقط هر كسی كه توبه كند مسلمان

پاورقی :
. 1 سوره اعراف ، آيه . 204
. 2 سوره روم ، آيه . 60

37