اينجور گفتند كه خليفه ! او تقصير ندارد ، او مردی است فقيه وعالم بهروايات ، اين مرد خيال كرد كه محمد بن عبدالله محض ، مهدی امت است ولذا با او بيعت كرد والا قصد او دشمنی با تو نبود . اين است كه ما میبينيم در تاريخ اسلام ، موضوع مهدی موعود ، از مسائلبسيار مهم و قطعی است . ما همينجور كه دوره به دوره پيش میآييم میبينيمحوادثی در تاريخ اسلام پيدا شده كه منشأش همين اعتقاد به ظهور مهدی موعودبوده است . بسياری از ائمه ما وقتی كه از دنيا میرفتند عدهای میگفتندشايد نمرده است ، شايد غايب شده است ، شايد مهدی امت است . اين امرراجع به حضرت امام موسی كاظم هست ، حتی راجع به حضرت باقر هست ،ظاهرا راجع به حضرت صادق هم هست ، و راجع به بعضی از ائمه ديگر نيزهست . حضرت صادق پسری دارند به نام اسماعيل كه اسماعيليه منتسب به او هستند. اسماعيل در زمان حيات حضرت از دنيا رفت . حضرت خيلی هم اسماعيل رادوست میداشتند . وقتی اسماعيل از دنيا رفت و او را غسل دادند و كفنكردند ، حضرت صادق مخصوصا آمدند به بالين اسماعيل ، اصحابشان را صدازدند ، كفن را باز كردند ، صورت اسماعيل را نشان دادند و فرمودند : ايناسماعيل پسر من است ، اين مرد ، فردا ادعا نكنيد كه او مهدی امت است وغايب شد ، جنازهاش را ببينيد ، صورتش را ببينيد ، بشناسيد و بعدشهادت بدهيد . اينها همه نشان میدهد كه زمينه مهدی امت در ميان مسلمين به قدری قطعیبوده است كه جای شك و ترديد نيست . تا آنجا كه من تحقيق كردهام ، تازمان ابن خلدون ، شايد حتی يك نفر از علمای |