همچنين صدقات و احسانها يكی ديگر از عوامل و مظاهر قضا و قدر است كهاز مجاری معنوی در تغيير و تبديل سرنوشتها مؤثر است . به طور كلی گناه و طاعت ، توبه و پردهدری ، عدل و ظلم ، نيكوكاری وبدكاری ، دعا و نفرين و امثال اينها از اموری میباشند كه در سرنوشت بشراز نظر عمر و سلامت و روزی مؤثر میباشند . امام صادق ( ع ) فرمود :« من يموت بالذنوب اكثر ممن يموت بالاجال ، و من يعيش بالاحسان اكثرممن يعيش بالاعمار » ( 1 ) . عدد كسانی كه به واسطه گناهان میميرند از كسانی كه به واسطه سرآمدن عمرمیميرند بيشتر است و عدد كسانی كه به سبب نيكوكاری زندگی دراز میكننداز كسانی كه با عمر اصلی خود زندگی میكنند افزون است . مقصود حديث اين است كه گناهان اجل را تغيير میدهند و احسانها ونيكوكاريها عمر را زياد میكنند . يعنی با اينكه اجل و عمر به حكم قضا وقدر الهی تعيين شدهاند ، اين امور عامل تغيير و تبديل قضا و قدر میباشندو البته چنانكه قبلا گفته شد خود اين تغيير هم به قضا و قدر الهی است .ما در اينجا نمیتوانيم به بررسی كيفيت تأثير امور معنوی در امور مادیبپردازيم و مجاری علی و معلولی اين قضيه را نشان بدهيم . در اينجا نظراتفلسفی دقيقی كه با تعبيرات مذهبی نيز كاملا سازگار است اظهار شده . وهمچنين در مقام بيان شرايط تأثير پاورقی : . 1 بحارالانوار [ چاپ جديد ] ، ج / 5 ص . 140 |