شايع و راسخ گردد ، همت و قوت و شجاعت و ديگر فضايل از ميان آن ملترخت برمی بندد ، و صفات ناپسنديده مسلمين همه نتيجه اعتقاد به قضا وقدر است . مسلمين امروز بينوا و تهيدست و در قوای نظامی و سياسیضعيفتر از ملل فرنگ شدهاند و فساد اخلاق و دروغ و نيرنگ و كينه و دشمنیو تفرقه و جهل به احوال جهان و بیبصيرتی بر خير و شر و قناعت به معيشتبخور و نمير ، در ايشان رايج و عمومی گشته ، پروای ترقی و دفع دشمنندارند . لشكر خونخوار اجانب از هر سو برايشان تاخته است . . .بيچارگان به هر پيش آمدی شاكرند و به هر مذلتی حاضر . به كنج خانه آسودهخفتهاند و گنج ثروت و استقلال را به دشمن و بيگانه واگذاشتهاند " .آنگاه میگويد : " غربيان اين مفاسد را كه برشمرديم به مسلمين نسبت میدهند . همهزشتيها و پستيها را زاييده اعتقاد به قضا و قدر میدانند و میگويند اگرمسلمانان چندی ديگر بر اين عقيده بمانند ، ديگر حسابشان صاف است و آباز سرشان گذشته است " . سپس میگويد : " فرنگيها ميان اعتقاد به قضا و قدر و اعتقاد به مذهب جبر كه میگويدانسان در كليه اعمال و افعال خود مجبور مطلق است ، فرقی و تفاوتینگذاشتهاند . . " ( 1 ) . . پاورقی : . 1 اقتباس از يادداشتهای آقای صدر واثقی درباره سيد جمال الدين ، نقلاز مقاله سيد درباره قضا و قدر ترجمه سيد ابوالقاسم فرزانه يزدی ،كتابخانه مدرسه عالی سپهسالار ، فيش . 4535 |