قدرت میدهی و از آن كس كه بخواهی باز میستانی ، هر كه را خواهی عزتدهی و هر كه را خواهی ذليل میسازی ، نيكی در دست توست ، و تو بر همهچيز توانايی . اما آياتی كه دلالت میكند بر اينكه انسان در عمل خود مختار و درسرنوشت خود مؤثر است و میتواند آن را تغيير دهد : « ان الله لا يغير ما بقوم حتی يغيروا ما بانفسهم »( 1 ) . خدا وضع هيچ مردمی را عوض نمیكند مگر آنكه خود آنها وضع نفسانی خود راتغيير دهند . « و ضرب الله مثلا قرية كانت آمنة مطمئنة يأتيها رزقها رغدا من كلمكان فكفرت بأنعم الله فاذاقها الله لباس الجوع والخوف »( 2 ) .خدا مثل زده شهری را كه امن و آرام بود و ارزاق از همه جا فراوان بهسوی آن حمل میشد ، ولی نعمتهای خدا را ناسپاسی كرد و از آن پس خداگرسنگی و ناامنی را از همه طرف به آن چشانيد . « و ما كان الله ليظلمهم و لكن كانوا انفسهم يظلمون » ( 3 ) .خدا چنان نيست كه به آنها ستم كند ، ولی آنان چنان بودند كه به خويشتنستم میكردند . پاورقی : . 1 رعد / . 11 . 2 نحل / . 114 . 3 عنكبوت / . 40 |