اينكه رسول خدا ( ص ) يك دستور كلی برای هميشه صادر كرده باشد كه هر
وقت و هر جا كه وبا يا طاعونی پيدا شد ، مرد مسلمان كه موظف است جان و
مال خود را از گزند حفظ كند ، در آنجا در مقابل اين بيماری مهلك دستها
را روی هم بگذارد و منتظر سرنوشت بنشيند .
ولی دست به دست شدن سخن رسول اكرم ( ص ) در ميان راويان ، كم كم آن‏
را به صورت يك دستور كلی درآورده است كه در صحيح بخاری ديده می‏شود .
خوشبختانه امام صادق ( عليه السلام ) به مصداق " « اهل البيت ادری بما
فی البيت » " پرده از روی حقيقت برداشته و منظور رسول اكرم را بيان‏
كرده است .
ممكن هم هست كه آنچه در حديث صحيح بخاری آمده است برای منظور ديگری‏
است و مقصود ديگری در ميان بوده است و آن اينكه رسول اكرم دستور داده‏
است كه هنگامی كه طاعون يا وبا در شهری پيدا می‏شود و مردمی خواه ناخواه‏
گرفتار آن می‏گردند ، مردم آن شهر از آن شهر بيرون نروند ، برای اينكه اين‏
بيماری را به جاهای ديگر منتقل نكنند ، تا لااقل جان مردم ديگر محفوظ
بماند ، و چون در ايام قديم نه وسيله معالجه اين بيماری بوده است و نه‏
قرنطينه در مرزها و يا دروازه‏های شهرها بوده كه افراد مورد بررسی قرار
گيرند و پس از حصول اطمينان از سلامت آنها پروانه ورود داده شود ،
بهترين راه برای جلوگيری از شيوع اين بيماری اين بوده كه مردمی كه در
شهری هستند كه در آن شهر اين بيماری هست ، از آن شهر به شهر ديگر يا ده‏
ديگر نروند و وسيله انتقال بيماری نگردند .
ابن ابی‏الحديد در شرح نهج البلاغه ، خطبه 132 ضمن نقل جريان مسافرت عمر
به شام می‏گويد : پس از آنكه عمر اطلاع پيدا

120