سخنان او را جمع بكنيم و درست پخش و تشريح بكنيم ، مسئله ديگری است .كلمات پيغمبر را در جاهای مختلف نقل كردهاند . من مخصوصا از قديمترينمنابع ، قسمتی را نقل میكنم . از قديمترين منابعی كه در دست است يالااقلمن در دست داشتهام كتاب " البيان و التبيين " جاحظ است . جاحظ درنيمه دوم قرن سوم میزيسته است ، يعنی اين سخنان تقريبا در نيمه اول قرنسوم نوشته شده است . اين كتاب حتی از نظر فرنگيها و مستشرقين جزءكتابهای بسيار معتبر است . اينها سخنانی نيست كه بگوئيد بعدها نقلكردهاند ، نه ، در قرن سوم به صورت يك كتاب در آمده است كه البته قبلاز قرن سوم هم بوده است ، چون جاحظ اينها را با سند نقل میكند . مثلا شماببينيد در زمينه مسؤليتهای اجتماعی ، اين شخصيت بزرگ چگونه سخن میگويد؟ میفرمايد : مردمی سوار كشتی شدند و دريايی پهناور را طی میكردند . يكنفر را ديدند كه دارد جای خودش را نقر میكند يعنی سوراخ میكند . يك نفراز اينها نرفت دست او را بگيرد . چون دستش را نگرفتند آب وارد كشتیشد و همه آنها غرق شدند ، و اينچنين است فساد . توضيح اينكه : يك نفر در جامعه مشغول فساد میشود ، مرتكب منكراتمیشود . يكی نگاه میكند میگويد به من چه ، ديگری میگويد من و او را كه دريك قبر دفن نمی كنند . فكر نمیكند كه مثل جامعه ، مثل كشتی است . اگردر يك كشتی آب وارد بشود ، ولو از جايگاه يك فرد وارد بشود ، تنها آنفرد را غرق نمیكند بلكه همه مسافرين را يكجا غرق میكند . |