راه غی و ضلالت هم روشن ، هر كس می‏خواهد اين راه را انتخاب بكند ، و هر
كس می‏خواهد آن راه را .
در شأن نزول اين آيه چند چيز نوشته‏اند كه نزديك يكديگر است و همه‏
می‏تواند در آن واحد درست باشد . وقتی كه بنی النظير كه هم پيمان مسلمين‏
بودند خيانت كردند ، پيغمبر اكرم دستور به جلای وطن داد كه از اينجا بايد
بيرون برويد . عده ای از فرزندان مسلمين در ميان آنها بودند كه يهودی‏
بودند . حال چرا يهودی بودند ؟ [ قبل از ظهور اسلام ] يهوديها فرهنگ و
ثقافت بالاتری از اعراب حجاز داشتند . اعراب حجاز مردمی بودند فوق‏
العاده بی‏سواد و بی اطلاع . يهوديها كه اهل كتاب بودند سواد و معلومات‏
بيشتری داشتند و لهذا فكر خودشان را به آنها تحميل می‏كردند . طوری بود كه‏
حتی بت‏پرستان به اينها عقيده می‏ورزيدند . ابن عباس می‏گويد در ميان زنان‏
اهل مدينه گاهی اتفاق می‏افتاد بعضی زنها كه بچه‏دار نمی‏شدند نذر می‏كردند
كه اگر بچه‏ای پيدا كنند او را بفرستند در ميان يهوديها يهودی بشود . اين‏
اعتقاد را داشتند چون حس می‏كردند مذهب آنها از مذهب خودشان كه‏
بت‏پرستی است بالاتر است . و گاهی بچه‏های شيرخوارشان را می‏فرستادند نزد
يهوديها تا به آنها شير بدهند . آن بچه‏هايی كه اينها نذر كرده بودند
يهودی بشوند بديهی است يهودی می‏شدند و می‏رفتند در ميان يهوديها .
بچه‏هايی هم كه يهوديها به آنها شير می‏دادند قهرا اخلاق يهوديها را
می‏گرفتند ، مادر و برادر و خواهر رضاعی پيدا می‏كردند و آشنا می‏شدند و
برخی از آنها يهودی می‏شدند . به هر حال يك عده بچه يهودی كه پدر و
مادرهايشان از انصار و از اوس و خزرج بودند وجود داشتند . وقتی كه‏

254