آنچه بيش از همه در خور اهميت و قابل توجه است دعوتهايی است كه درهمه ابعاد پيشروی داشته است ، هم سطح بسيار وسيعی را اشغال كرده و همقرنهای متمادی در كمال اقتدار حكومت كرده و هم تا اعماق روح بشر ريشهدوانده است . اينگونه دعوتهای سه بعدی مخصوص سلسله پيامبران است . كدام مكتب فكریو فلسفی را میتوان پيدا كرد كه مانند اديان بزرگ جهان ، بر صدها ميليوننفر ، در مدت سی قرن و بيست قرن و حداقل چهارده قرن حكومت كند و به سرضمائر افراد چنگ بيندازد ؟ همين جهت سبب شده كه پيامبران ، مستقيم ياغير مستقيم ، آفريننده اصلی تاريخ باشند . تاريخ به دست بشر و بشر بيش از هر چيز ديگر به دست پيامبران ساخته وپرداخته شده است . اگر در عرصه خلاقيت و سازندگی ، زمينه را " انسان "فرض نمائيم هيچ هنرمند و صنعتگری به پای پيامبران نمیرسد . ناموسآفرينش ، جهان را مسخر انسان ، و انسان را مسخر نيروی ايمان ، وپيامبران را سلسله جنبان اين نيرو قرار داده است . هر چيزی جز آنچه ايمان نام دارد ، از عقل و علم و هنر و صنعت و قانونو غيره ، ابزاری است در دست آدمی و وسيلهای است برای ارضای تمايلات وتسكين غرائز و تأمين خواستههای پايان ناپذير او . آدمی همه اينها را درراه مقاصد و هواهای نفس خويش استخدام میكند و همچون ابزاری از آنهابهره میبرد . تنها نيروی ايمان است - آن هم از نوع ايمانی كه پيامبرانعرضه میكنند - كه از يك طرف |
