دوش اولی ايستاده قطعا افق بيشتری را خواهد ديد . و همين طور اگر سومیبيايد و بردوش دومی سوار شود ، او باز افق بيشتری را خواهد ديد . پسحساب اين نيست كه قد اولی بلندتر است يا دومی يا سومی ، حساب ايناست كه دومی از دوش اولی استفاده كرده است و سومی از دوش دومی و همينطور . . . علماء اينطور هستند ، محقق اولی كه در يك مسألهای تحقيق میكند ، هرچقدر هم كه با نبوغ باشد همان مرد بلندقد اولی است ، در حدودی افق رامیبيند ، دومی كه میآيد از فكر و معلومات اولی استفاده میكند و با يكنيروی بيشتری وارد كار میشود ، پس در واقع روی شانه اولی ايستاده ، چوناز معلومات او استفاده كرده ، سومی از معلومات اولی و دومی ، و چهارمیاز معلومات سومی و دومی و اولی ، و به همين ترتيب . در مسأله فهم وكشف حقايق قرآنی هم مطلب از همين قبيل است . اين در زمينه قرآن . استعداد پايان ناپذير سنت در زمينه سنت چطور ؟ آيا يك همچو پيش بينی در صدر اسلام وجود داشتهيا خير ؟ بلی همچو پيش بينیها شده و به عقيده من خود همين پيش بينیهانمونههای بزرگی از اعجاز و روشن بينی اسلامی است . در اخبار و احاديثی كه شيعه و سنی روايت كردهاند ما به مضامينی برخوردمیكنيم كه پيغمبر اكرم مخصوصا تأكيد میكند و میفرمايد : جملهها و مضامينیكه از من میشنويد ضبط كنيد و برای بعدیها نقل بكنيد ، بسا كه شما كه نقلمیكنيد به اندازه آنها نفهميد و آنها از شما بهتر بفهمند . اين جمله رايادم هست در كتب شيعه ، در كافی و |