اين میتابد ، اين از جامی كه تهيه كرده است به او مینوشاند و او از جامیكه تهيه كرده است به اين مینوشاند ، سيراب میكنند يكديگر را .« و يصدرون برية » ، بيرون میآيند در حالی كه سيراب و اشباع شدهاند« لا تشوبهم الريبة » ، ريبه و شك و ترديد در وجود آنها راه پيدا نمیكند،« و لا تسرع فيهم الغيبة » ، در ميان آنها غيبت نفوذ پيدا نمیكند ، ازيكديگر غيبت و بدگوئی نمیكنند ، « علی ذلك عقد خلقهم و اخلاقهم » خداوندخلقت و خوی آنها را اينچنين بسته است ، « فعليه يتحابون و به يتواصلون»پس محبت الهی است كه اينها را گرد يكديگر جمع كرده است ، و اساسكارشان خداست ، خداست كه اينها را به هم مربوط و متصل ساخته است .« فكانوا كتفاضل البذر ينتقی فيؤخذ منه و يلقی ، قد ميزه التخليص و هذبهالتمحيص » . مثل اينها مثل بذر انتخاب شده است . كشاورز وقتی كهمیخواهد زراعت بكند هر دانهای را نمیپاشد ، بهترين دانهها را به عنواننمونه پيدا میكند و آنها را برای پاشيدن و كاشتن انتخاب میكند .میفرمايد اينها از اين قبيل هستند . « قد ميزه التخليص و هذبه التمحيص»( 1 ) . تلخيص و تمحيص شدهاند ، انتخاب اصلح در ميان آنها صورت گرفتهاست . اين هم تتمه جملههای حضرت . غرض اينست : قرآن چون كتاب خدا است حكم كتاب طبيعت را دارد ، هردورهای و هر زمانی بايد مسلمين و مؤمنين روی آن مطالعه كنند ، و لهذاقرآن همانطور كه دستور تدبر و تفكر در طبيعت را به همه مسلمين میدهد وتشويق میكند كه تدبر كنيد و تعقل كنيد ، درباره خودش نيز همين تأكيد وتشويق را میكند و میگويد هر چه بيشتر در قرآن مطالعه كنيد بهتر به حقايقآن پی میبريد . جملههايی از بزرگان دين در اين زمينه میخوانم تا پاورقی : . 1 نهج البلاغه ، خطبه . 212 |