عرض بكنم كه شايد مثال نوی است : جملهای دارد پيغمبر اكرم كه اين جملهرا همه شنيدهاند : « طلب العلم فريضة علی كل مسلم » و در برخی از نقلها« علی كل مسلم و مسلمة » ، هر دو يكی است . خيلی عجيب است كه بعضیهامیگويند اگر مسلمه داشته باشد شامل زنها میشود و اگر نداشته باشد نمیشود. در اين جور مسائل كه ديگر زن و مرد فرق نمیكند . مثل اينست كه بگوئيمآيه « [ ( هل يستوی الذين يعلمون و الذين لا يعلمون ) ] »( 1 ) چون الذيندارد و الذين مخصوص به مرد است و نگفته است اللاتی يعلمن [ شامل زنهانمیشود ] . اين ضمير مؤنث است كه اختصاص به زن دارد و الا ضمير مذكراغلب در مورد اعم به كار میرود مگر اينكه قرينهای برای مذكر داشته باشد. يا آيه : « ان اكرمكم عند الله اتقيكم »( 2 ) . ضمير مذكر است ، پسبگوئيم كه ملاك فضيلت در مردها تقوا است و در زنها نيست ؟ خير ،اختصاص به مرد يا زن ندارد . و همچنين آيه كريمه : « ام نجعل الذينآمنوا و عملوا الصالحات كالمفسدين فی الارض ام نجعل المتقين كالفجار ( 3 ) . همه ضميرها مذكر است . اينها واضح است و به اين صحبتها احتياجندارد . بيان خوب غزالی درباره وجوب علم به هر حال پيغمبر فرمود : « طلب العلم فريضه علی كل مسلم . » طلب علمبر هر مسلمانی واجب است . مسألهای در ميان علماء طرح شده است كه تاآنجا كه من ديدهام از همه مبسوط تر غزالی در [ ( احياء العلوم ) ] نقلكرده و مرحوم فيض هم در [ ( محجة البيضاء ) ] از او نقل میكند ، راجع بهاينكهپاورقی : . 1 سوره زمر ، آيه . 9 . 2 سوره حجرات ، آيه . 13 . 3 سوره ص ، آيه . 28 |