كه اين فكر را در ميان افراد به وجود آورده است كه در مقابل هر چيزی زودبه حربه جبر تاريخ دست میزنند و میگويند جبر تاريخ همه چيز را عوضمیكند . خير آقا ، جبر تاريخ درست است و همانطور كه جبر تاريخ ايجاب میكنديك سلسله مسائل در زندگی بشر تغيير بكند ، خود همين جبر تاريخ ايجابمیكند كه يك سلسله حقايق در زندگی بشر ثابت بماند . چرا ؟ چوناحتياجات بشر دو جور است ، يك سلسله احتياجات ثابت و يك سلسلهاحتياجات متغير . احتياجات ثابت عاملی است برای ثابت ماندن يكسلسله حقايق در زندگی بشر ، احتياجات متغير عاملی است برای تغيير كردن. پس اين موضوعی كه آن را بهانه كردهاند كه تا گفته میشود دين يا فلانحقيقت ديگر جاويد است زود میگويند اين با جبر تاريخ سازگار نيست ،صحيح نيست ، و جبر تاريخ را درك نكردهاند . اولا جبر را تفسير كن و بعد عوامل گرداننده تاريخ را به ما نشان بده كهچيست ؟ و بعد نشان بده كه در ميان اين عوامل چه عوامل ثابت و چه عواملیمتغير است . اگر معلوم شد كه عوامل گرداننده تاريخ بسيار است و در ميانآنها بسياری ثابت و لا يتغير است ، پس خود جبر تاريخ ايجاب میكند كهبايد يك سلسله حقايق در زندگی بشر ثابت و لا يتغير بمانند . |