تصادفی اتمهای مختلف نيست . . . " ( 1 ) .
راسل به اين ترتيب وجود نيروی شاعر و مدبر حاكم بر جهان را انكار
می‏كند ، هرچند گاهی در بعضی گفته‏های خود ، خود را شكاك و " لا ادری "
قلمداد می‏كند ( 2 ) .
از طرف ديگر ، اينشتاين نابغه علمی قرن بيستم را می‏بينيم كه درست در
جهت خلاف نظر راسل ، نظر می‏دهد و می‏گويد :
" در عالم مجهول ، نيروی عاقل و قادری وجود دارد كه جهان گواه وجود
اوست " ( 3 ) .
آيا می‏توان گفت راسل با مفاهيم علمی امروز آشناست ، اما اينشتاين‏
آشنا نيست ؟ ! يا فلان فيلسوف قرن هيجدهم يا نوزدهم با مفاهيم علمی زمان‏
خويش آشنا بوده اما پاستور خداشناس ، آشنا نبوده و جاهل بوده است ؟ !
يا می‏توانيم بگوييم ويليام جيمز ، مرد موحد بلكه عارف عصر خويش يا
برگسون و الكسيس كارل و امثال اينها با مفاهيم علمی زمان خود آشنا
نبوده‏اند و با مقياس هزار سال قبل فكر می‏كرده‏اند ، اما فلان جوان ايرانی‏
كه يكدهم آنها معلومات ندارد و به خدا معتقد نيست ، با مفاهيم علمی‏
زمان خود آشناست ؟ !
گاهی ديده می‏شود دو نفر رياضی دان ، يكی معتقد به خدا و دين است و
ديگری مادی است ، يا دو نفر فيزيك دان ، دو نفر زيست شناس ، دو نفر
ستاره شناس ، يكی مادی فكر می‏كند و ديگری الهی . پس مسأله به اين سادگی‏
نيست كه بگوييم علم آمده است و

پاورقی :
. 1 كتاب اثبات وجود خدا ، چاپ سوم ، ص 99 به نقل " ايروينگ‏
ويليام نبلوچ "
. 2 عرفان و منطق .
. 3 كتاب اثبات وجود خدا ، چاپ سوم ، ص 76 به نقل " مارلين بوكس‏
كريدر " .

53