يعنی او آزاد است ، میخواهد راه صحيح را انتخاب كند و میخواهد راهكفران نعمت را انتخاب كند . باز قرآن میفرمايد : « من كان يريد العاجلة عجلنا له فيها ما نشاء لمن نريد ثم جعلنا لهجهنم يصليها مذموما مدحورا 0 و من اراد الاخره و سعی لها سعيها و هو مؤمنفأولئك كان سعيهم مشكورا 0 كلا نمد هؤلاء و هؤلاء من عطاء ربك و ما كانعطاء ربك محظورا »( 1 ) . هر كه به نعمتهای زودگذر بسنده كند ، از آن نعمتها هر چه خواهيم به هركس كه خواهيم زود دهيم و سپس جهنم را برای او قرار دهيم كه در آن داخلشود نكوهيده و دور از رحمت . و هر كس كه خانه عاقبت خواهد و برای آنبه مقدار لازم و شايسته كوشش كند و مؤمن باشد ، پس اينان كوشش شانقدردانی خواهد شد . همه را آن گروه و اين گروه را از بخشش پروردگارتمدد كنيم ، و عطای پروردگارت منع شدنی نيست . آری ، اين است منطق قرآن . قرآن هيچ منافاتی ميان قضای عام الهی وحريت و اختيار انسان نمی بيند . از نظر برهانی و فلسفی نيز در جای خودثابت شده است كه ميان ايندو منافاتی نيست . اما اين فيلسوفان قرنبيستم خيال كردهاند كه تنها اگر خدا را نپذيرند آزادند ، آن هم بدين معنیكه در اين صورت میتوانند رابطه اراده خود پاورقی : . 1 اسراء / 18 - . 20 |