محل برخورد علم و دين است . يكی از آنها همين مسأله است و او آن راتحت عنوان " اختيار " ذكر كرده است . علت اينكه تحت اين عنوان ذكركرده اين است كه در تصور غربی ، اختيار و آزادی كه در مورد انسان به كاربرده میشود عبارت است از رهايی از قانون عليت و ضرورت علی و معلولی .پس اگر قانون عليت و قانون موجبيت ( قانون ضرورت علی و معلولی ) رادر طبيعت انكار كنيم ، در حقيقت به نوعی اختيار در مورد طبيعت قائلشدهايم . از اين رو " راسل " اين بحث را در زير تيتر " اختيار " طرحكرده است . به عقيده ما طرح اين مسأله زير اين تيتر به نوبه خود نشانه ديگری استاز اينكه تفكر غربی در اين گونه مسائل در چه سطحی است . به هر حال ،راسل میگويد : " تا اين اواخر ، اگر چه حكمت كاتوليكی اصل اختيار را میپذيرفت ، بااين حال ميلی هم به قبول قوانين طبيعی در جهان هستی نشان میداد و اين اصلفقط در مورد قبول معجزات استثناء میپذيرفت و اندكی تعديل میيافت .. . . يكی از مراحل رشد قابل توجهی كه اخيرا در شيوه عمل پژوهشگرانمذهبی حاصل شده تلاشی است برای نجات اختيار به دستياری جهلی كه نسبت بهطرز سلوك اتمها دارند . . . هنوز با هيچ درجه اطمينانی نمی توان اعلامكرد كه اصولا قانونی كه از جميع جهات شامل حركات اتمها باشد ، وجود دارديا حركات اين گونه اتمها تا اندازهای تصادفی است . . . در يك اتمحالات مختلفی روی میدهد كه با يكديگر توالی مستمر ندارند و با فواصلكوچكی از يكديگر جدا میشوند . يك اتم میتواند يكمرتبه از حالتی به حالتديگر جهش كند و از اين گونه جهشها برای اتم فراوان اتفاق میافتد . |