بشناسيم ، آن هم قواعدی قطعی و تخلف ناپذير ، يا خير ؟ [ پاسخ اين استكه ] ما از نظر اينكه مسلمان و موحد هستيم و تابع قرآن میباشيم ، بايدبپذيريم كه تاريخ بشر ، تاريخ امتها و اقوام و جمعيتها يك حساب منظم وقطعی و مشخصی دارد و ما بايد آن حسابها را بشناسيم و خودمان را با آنحسابها تطبيق بدهيم ، و اتفاقا قرآن مجيد راجع به اين كه تاريخ بشر حسابقطعی و منظمی دارد ، چون بيشتر با زندگی مردم سر و كار دارد ، با صراحتبيشتری اين مطلب را بيان كرده است . در آيات زيادی از قرآن با كلمه [( سنت ) ] يا [ ( سنن ) ] برخورد میكنيم ، يعنی قرآن مجيد سرگذشت وسرنوشت يك قومی را كه ذكر میكند تحت عنوان [ ( سنة الله ) ] ذكر میكند: سنت الهی اينست ، روش الهی و قانون الهی اينست كه ملتها اگر چنين وچنان باشند يك همچو سرنوشتی داشته باشند ، و اگر نه ، طور ديگری باشند ،باز سرنوشت ديگری داشته باشند . مثلا اين آيه كه میفرمايد : « " انالله لا يغير ما بقوم حتی يغيروا ما بانفسهم " »( 1 ) يك قانون مسلم وقطعی را در تاريخ بشر و زندگی بشر ذكر میكند . ما میبينيم قرآن كريم سرگذشت فرعون و فرعونيان را ذكر میكند ، ستمگريها ، استكبارها ، استعلاها وتبعيضهای اينها را بيان میكند ، كفرورزی و كفران ورزيهای اينها را ذكرمیفرمايد تا منتهی میشود به هلاكت آنها . پشت سرش اينچنين میفرمايد :²ذلك بان الله لم يك مغيرا نعمة انعمها علی قوم حتی يغيروا ما بانفسهم( 2 ) يعنی اين بدان سبب و موجب است كه هرگز خداوند نعمتی را كه بهقومی ارزانی میفرمايد از آنها پس نمیگيرد پاورقی : . 1 سوره رعد ، آيه . 11 . 2 سوره انفال ، آيه . 53 |