شامل اين فقه است و هم شامل ساير مطالب اسلامی . [ ( فقه ) ] يعنی فهمعميق . در اينجا مقصود رسول خدا از كلمه فقه جملهای است كه احتياج بهفهم عميق دارد : « رب حامل فقه غير فقيه » يعنی چه بسيارند بردارندگان وحمل كنندگان يك جمله عميق ، در حالی كه خود آنها دارای فهم عميق نيستندو قدرت اين كه آن را درك كنند و معنی و مقصود و عمقش را بفهمند ندارند. پس اين جمله برای آنها سودی ندارد . آنها فقط وسيله انتقال به ديگرانكه صلاحيت بيشتری دارند هستند : « و رب حامل فقه الی من هو افقه منه » .بسا كسی يك جمله پرمعنائی را حفظ كند و حمل كند و ببرد تحويل يك نفرديگر بدهد كه او از خود اين فرد بهتر بفهمد . میبينيد اين قسمت در دنبالآن قسمت اول است كه فرمود : « نضر الله عبدا سمع مقالتی فوعاها و بلغهامن لم يسمعها » خدا خرم گرداند كسی را كه سخن مرا بشنود و آن را ضبط وحفظ كند و برساند به كسی كه نشنيده است . به دنبال آن میفرمايد : بساحامل فقهی كه فقيه نيست و بسا حامل فقهی كه آن را منتقل میكند به كسی كهاز خودش فقيهتر و لايقتر و داناتر است . باز از كلمات رسول اكرم است : « اعطيت جوامع الكلم » ( 1 ) . به منسخنان جامع اعطاء شده است . میخواهد بيان كند كه يكی از موهبتهای بزرگیكه از طرف پروردگار به من اعطاء شده است كلمات جامع است . كلماتجامعه يعنی چه ؟ يعنی میتوانم يك جمله بگويم بجای صد جمله ، يك جملهبگويم بجای هزار جمله ، يك جمله بگويم به صورت يك قانون و يك اصل كلیكه هر چه بخواهند اين جمله سعه و گسترش داشته باشد، قابليت داشته باشد.جملهها میتوانم بگويم كه در عين اختصار و كوتاهی پاورقی : . 1 بحار الانوار ، جلد ششم ، چاپ سربی تهران ، ص 229 به نقل از امالیصدوق . |