حجم آن جسم با حجم جسمی كه از مجموعهای متناهی از اجزاء به دست آوردهايم میتوانيم نسبت عدد اجزاء تشكيل دهنده هر دو جسم را بدست آورديم وسپس نفس عدد اجزاء تشكيل دهنده جسم را .
| و عذره الطفره و التداخلا |
| فی فطره العقل يكون باطلا |
و اعتذار نظام به امكان طفره و تداخل به حكم بديهی عقل باطل استشرح : میگويند كه نظام در جواب برهان قطع مدعی شده است كه طفره حاصلمیشود و در جواب برهان تناسب مدعی شده است كه تداخل صورت میگيرد .طفره عبارت است از اين كه جسم كه در نقطهای از يك مسافت قرار داردبخواهد به نقطهای ديگر منتقل شود كه ميان او و آن نقطه فاصله معينی وجوددارد و آن جسم بدون آنكه يكی از خطوطی كه منتهی به آن نقطه میشود طیمیكند به نقطه مفروض منتقل شود . مثلا جسمی را كه در اين سر حياط قراردارد اگر بخواهد به آن سر حياط منتقل شود بايد راهی را طی كند و البتهراههائی وجود دارد ، يكی از آن راهها خط مستقيمی است ميان آن جسم و آننقطه و باقی همه خطوط منحين و يا منكسر . از نظر حكم بديهی عقل كه نيازی به استدلال ندارد محال است كه جسم ياحركت به نقطه مفروض منتقل شود و هيچ يك از خطوط متوسط را نپيمايد ،اين امر محال همان است كه اصطلاحا " طفره " ناميده میشود . نظام درمورد برهان قطع كه گفته شد بنابر تركب جسم از اجزاء غير متناهيه حركتامكان پذير نيست گفته است كه " طفره " صورت میگيرد و در مورد برهانتناسب كه گفته شد
