ولی دانستن آن برای فهم صحيح حوادث اين دوره ضرورت دارد . رنسانس دورهطلايی هنر و ادبيات بود ، ولی در عين حال ، دوره عدم تسامح دينی و قساوتو بيرحمی نيز بود . نامردمی آن دوره به اندازهای است كه جز در زمان حاضردر هيچ دورهای چنين نبوده است " ( 1 ) . مذهب كه میبايست دليل هدايت و پيامآور محبت باشد ، در اروپا به اينصورت درآمد كه مشاهده میكنيم . تصور هر كس از دين و خدا و مذهب ،خشونت بود و اختناق و استبداد . بديهی است كه عكس العمل مردم در مقابلچنين روشی جز نفی مذهب از اساس و نفی آن چيزی كه پايه اولی مذهب است، يعنی خدا ، نمی توانست باشد . هر وقت و هر زمان كه پيشوايان مذهبیمردم كه مردم در هر حال آنها را نماينده واقعی مذهب تصور میكنند پوستپلنگ میپوشند و دندان ببر نشان میدهند و متوسل به تكفير و تفسيق میشوند، مخصوصا هنگامی كه اغراض خصوصی به اين صورت در میآيد ، بزرگترين ضربتبر پيكر دين و مذهب به سود ماديگری وارد میشود . پاورقی : . 1 همان كتاب ، ص . 303 |
