سبحان الله ! چقدر اين طرز تفكر غلط است و اين چقدر گمراهی است وچقدر نا آشنايی به مقام و جايگاه الوهيت است ! در اينجا بايد تعبيرقرآن را ذكر كنيم كه میفرمايد : " « ما قدروا الله حق قدره »" ( 1 )خدا را آنچنانكه شايسته است و ممكن است ، تصور نكرده و اندازهگيرینكردهاند . الفبای خداشناسی اين است كه او خدای همه عالم است و با همه اشياءنسبت متساوی دارد . همه اشياء بدون استثناء مظهر قدرت و علم و حكمت واراده و مشيت اويند و آيت و حكايت كمال و جمال و جلال او میباشند .فرقی ميان پديدههای معلوم العله و مجهول العله در اين جهت نيست . جهانبا همه نظامات و علل و اسبابش يكجا قائم به ذات اوست . او بر زمان ومكان تقدم دارد . زمان و زمانيات و مكان و مكانيات ، اعم از آنكهمتناهی باشند يا غير متناهی ، يعنی اعم از آنكه رشته زمان محدود باشد يااز ازل تا ابد كشيده شده باشد ، و ابعاد مكانی و فضايی جهان نيز اعم ازاينكه به جايی منتهی شود يا نشود و بالاخره دامنه موجودات ، اعم از آنكهدر زمان و مكان نامتناهی باشد يا متناهی ، متأخر از ذات و هستی اوست وفيضی از فيضهای او به شمار میرود . پس منتهای جهالت است كه " كليسايی " فكر كنيم و مانند اگوست كنتانتظار داشته باشيم كه در يك گوشه عالم ضمن جستجو از علت يك شیء خاص، يكمرتبه وجود خدا را در آن گوشه كشف كنيم و آنگاه جشن بگيريم وشادمانی كنيم كه خدا را در فلان جا پيدا كرديم ، و اگر موفق نشديم و پيدانكرديم ، بد بين شويم پاورقی : . 1 انعام / . 91 |