خير ، لازمه مشيت مطلقه الهی اين است كه همه چيز به همان نحو كه اواراده كرده است ، خواه به صورت دفعی و خواه به صورت تدريجی ، بدونتوقف به امری ماورای اراده پروردگار وجود پيدا كند . بعلاوه حكما ثابت كردهاند كه امور تدريجی الوجود نحوه وجودشان منحصر بهتدريجی است ، نوعی ديگر از وجود ، يعنی وجود ثابت و دفعی ، بر آنهامحال است . پس قابليت قابل نيز اقتضا میكند تدريج را . صدرالمتألهيننوعی حركت در عالم اثبات كرده است كه آن را " حركت جوهريه "مینامند . بنابر اصل حركت جوهريه هيچ امر ثابتی در طبيعت وجود ندارد ونمی تواند وجود داشته باشد ، همه چيز در طبيعت تدريجی الوجود است و جزاين نمی تواند باشد . اين فيلسوف كه در عين حال يك عارف الهی است ،هرگز در مخيلهاش خطور نمی كرد كه روزی مردمی در جهان پيدا شوند و لازمهعلم ازلی الهی و يا مشيت ازلی الهی را دفعی الوجود بودن همه اشياءبپندارند . ما در چند سال پيش مقالهای تحت عنوان " توحيد و تكامل " در نشريهماهانه مكتب تشيع نوشتيم ( 1 ) و راههای اشتباه فيلسوفان مغرب زمين رادر تضاد توحيد با اصل تكامل روشن كرديم . ازليت ماده باز از جمله نمونههای نارسايی فلسفه غربی اين است كه خيال كردهاندنظريه ازليت ماده با اعتقاد به خدا منافی است و حالپاورقی : . 1 اين مقاله همراه يك سلسله مقالات ديگر به خواست خدا در مجموعهمقالات فلسفی منتشر میشود . |