كه آيا پيشروی كرده است يا نه ؟ ولی در اينكه به موازات آنها پيشروینكرده است شكی نيست . بحث در اين است كه اصلا پيشروی كرده است يا هيچپيشروی نكرده است . 4 - رابطه انسان با خود انسان كه نامش اخلاق است . نقش انبياء و دين در تكامل تاريخ آيا انسان امروز از حيوانيت خودش بيشتر فاصله گرفته و واقعا ارزشهایانسانی در او تحقق يافته است يا انسانهای ديروز ؟ به عبارت ديگر تكاملانسان در ماهيت انسانی خودش چه صورتی دارد ؟ اين قسمت است كه نقشانبياء را در تكامل تاريخ روشن میكند . انبياء در تكامل تاريخ چه نقشیداشتهاند و چه نقشی در آينده خواهند داشت ؟ دين در گذشته چه نقشی داشتهاست و در آينده چه نقشی خواهد داشت ؟ از همين جا میتوانيم نقش دين درگذشته را به دست آوريم . نقش دين در آينده را هم كشف كنيم ، و از رویقرائن علمی و اجتماعی حدس بزنيم كه آيا بشر در آينده برای تكامل خودنياز به دين دارد يا ندارد ؟ چون هر چيزی بقا و عدم بقائش تابع نيازاست . قرآن اين اصل را به ما گفته و علم هم تأييد كرده است . قرآنمیگويد : « فاما الزيد فيذهب جفاء و اما ما ينفع الناس فيمكث فی الارض »(1).پاورقی : 1 - سوره رعد آيه 17 : " كف ، به كنار افتاده نابود میشود ولی چيزیكه به مردم سود میدهد در زمين میماند " . |