است : گاهی واقعا مربوط به خود او است ، و گاهی مربوط به خود او نيست‏
بلكه مربوط به چيزی است كه با او يگانگی دارد .
مثلا می‏خواهيم در احوال انسان بحث كنيم . خواه ناخواه از آن جهت كه‏
انسان حيوان هم هست و با حيوان يگانگی دارد ، خواص حيوان هم در او جمع‏
است . از اينرو كلمه عرض ذاتی را به كار برده‏اند و آن كلمه را با
تعريفی مخصوص مشخص كرده‏اند كه اين اشتباه از بين برود و به اصطلاح‏
عوارض غريبه خارج شود .
اما اين كه تعريف عرض ذاتی چيست ؟ از حدود اين درسها خارج است .
اكنون ببينيم آيا لازم است كه هر علمی موضوع معينی داشته باشد يا نه ؟
چيزی كه قطعی و مسلم است اينست كه مسائل علوم از لحاظ ارتباط با
يكديگر همه يك جور نيستند . هر عده‏ای از مسائل مثل اينست كه يك‏
خانواده مخصوص می‏باشند ، و باز يك عده ديگر ، خانواده ديگر ، همچنانكه‏
مجموعی از خانواده‏ها احيانا در حكم يك فاميل‏اند و مجموعی ديگر از
خانواده‏ها در حكم فاميل ديگر .
مثلا يك سلسله مسائلی كه مسائل حساب ناميده می‏شوند رابطه‏شان با يكديگر
آنقدر نزديك است كه در حكم افراد يك خانواده‏اند ، و يك عده مسائل‏
ديگر كه هندسه ناميده می‏شوند افراد يك خانواده ديگر به شمار می‏روند .
خانواده حساب و خانواده هندسه با يكديگر قرابت دارند و جزء يك فاميل‏
به شمار می‏روند كه آنها را رياضيات می‏ناميم .

32