میگيرد و جامعه اسلامی همواره اين علوم را فرائض تلقی كرده است . عليهذاعلوم اسلامی بر حسب تعريف سوم شامل بسياری از علوم طبيعی و رياضی كهمورد احتياج جامعه اسلامی است نيز میشود . 4 - علومی كه در حوزههای فرهنگی اسلامی رشد و نما يافته است اعم ازآنكه از نظر اسلام ، آن علوم واجب و لازم بوده و يا نه ، و اعم از آنكه آنعلوم از نظر اسلام ممنوع بوده است يا نه ، ولی به هر حال در جامعه اسلامیو در ميان مسلمانان راه خود را طی كرده است ، مانند نجوم احكامی ( نهنجوم رياضی ) و بعضی علوم ديگر . میدانيم كه علم نجوم تا آنجا كه به محاسبات رياضی مربوط است ومكانيسم آسمان را بيان میكند و يك سلسله پيشگوييهای رياضی از قبيل خسوفو كسوف دارد ، جزء علوم مباح اسلامی است ، و اما آنجا كه از حدودمحاسبات رياضی خارج میشود و مربوط میشود به بيان روابط مرموز ميانحوادث آسمانی و جريانات زمينی ، و به يك سلسله غيب گويیها دربارهحوادث زمينی منتهی میشود ، از نظر اسلام حرام است . ولی در دامن فرهنگو تمدن اسلامی هر دو نجوم وجود داشته است ( 1 ) . اكنون كه تعاريف مختلفی از كلمه " علوم اسلامی " به دست داديم ومعلوم شد كه اين كلمه در موارد مختلف در معانی پاورقی : ( 1 ) برای آشنائی با علومی كه در حوزه فرهنگ اسلامی پيدا شد يا راهيافت و رشد كرد رجوع شود به كتاب " كارنامه اسلام " تأليف آقای دكترعبدالحسين زرين كوب . |