درس شانزدهم صناعات خمس در درسهای گذشته ، مكرر درباره مواد قياسها بحث كرديم . مثلا در قياس:سقراط انسان است . هر انسانی فانی است . پس سقراط فانی است . دو قضيه صغرا و كبرا ماده قياس را تشكيل میدهند ، ولی اين دو قضيه دراينجا شكل خاص دارند ، و آن اين كه اولا " حد وسط " تكرار شده ، وثانيا " حد وسط " محمول در صغرا و موضوع در كبرا است ، و ثالثا صغراموجبه است و رابعا كبرا كليه است . اين چگونگيها به اين دو قضيه شكلخاص داده است و اينها صورت قياس را تشكيل میدهند . قياسات از نظر اثر و فايده ، پنج گونه مختلفاند و اين پنج گونگیقياسات مربوط است به ماده نه به صور آنها . انسانها كه قياس میكنند واستدلال قياسی میآورند هدفهای مختلفی دارند . هدف انسانها از قياسها يكیاز آثار پنجگانهای است كه بر قياسها |