با استعداد مسلمان كه تا حدودی موفق شدهاند فعاليتهائی در مدت اقامتخود در كشورهای خارجی متمدن بنمايند از قبيل دكتر محمد اقبال پاكستانی درمدتی كه در اروپا میزيسته ، و يا به وسيله دانشمندان مصری و هندی بوده كهبعضی كتابهای جالب درباره اسلام نوشتهاند و به زبانهای خارجی ترجمه شده ،و يا به وسيله فرقههای منسوب به اسلام مانند قاديانيها بوده كه در اروپايا امريكا فعاليتهائی كردهاند و شايد فعاليت دسته اخير از همه بيشتربوده است . الان نمیدانم كه تاكنون از طرف دانشگاه مذهبی " از هر "نمايندگانی به طور رسمی به كشورهای متمدن فرستاده شده يا نه ؟ قدر مسلماينست كه تاكنون از اسلام يك معرفی صحيحی به دنيای خارج نشده و باز قدرمسلم اينست كه از طرف جامعه شيعه تا چند سال پيش هيچگونه اقدامی بههيچ شكلی نشده بود . معظم له كه علاوه بر جنبه فقاهت مطالعاتی در متن اسلام و معتقدات اسلامیداشت و اسلام را خيلی بیپيرايه و عريان از توهمات عوامانه پذيرفته بود واز طرفی بر خلاف اقران و اسلاف خود از تاريخ قرون جديد و اوضاع عصر حاضرتا حدود نسبه خوبی آگاه بود ، معتقد بود كه اگر حقايق فطری اسلامی برافكار حقيقت جو و كاوشگر و كم تعصب اروپائی عرضه داشته بشود اين دينحنيف را تدريجا خواهند پذيرفت و روی همين جهت نماينده به آلمان وآمريكا اعزام كرد و در كار اعزام نماينده به لندن و بعضی جاهای ديگر بودكه اجل فرا رسيد . البته آنچه تاكنون انجام شده آغاز كار است و نسبت به آنچه |
