و اجتماعی و اعم از عبادات و معاملات و حقوق مدنی و خانوادگی و غيرهدارد . در حدود پانصد آيه از قرآن مجيد آيات الاحكام است . از پيغمبراكرم صلی الله عليه و آله و سلم و همچنين از عترت طاهرين او روايات فوقالعاده فراوانی در زمينه احكام وارد شده است . لهذا مسلمين وظيفه اوليهخود میدانستند كه تكاليف خود را از نظر اسلامی در مسائل مختلف بدانند .عامه مردم به علما مراجعه میكردند و علما به ائمه دين و به قرآن و آثار .و از مجموع اينها از صدر اسلام " تفقه " و افتاء بوجود آمد و مقدماتتكون علم " فقه " فراهم شد . كتاب و سنت از ديدگاه فقهاء اسلامی نكته جالب اينست كه كلماتی كه علما در زمينه استخراج احكام اسلامی ازكتاب و سنت بكار بردهاند نشان میدهد كه اين دانشمندان از اول فهميدهبودند كه يك نظر ساده و فهم عاميانه كافی نيست كه روح و عمق تعليماتاسلامی در اين زمينه مانند هر زمينه ديگر ادراك شود بلكه نياز به تعمق وغور و فهم عميق است . آنها كلمه " فقه " را به عنوان نام اين علمانتخاب كردند كه معنی غور كردن و به اعماق رسيدن را میدهد . راغباصفهانی در " مفردات غرائب القرآن " میگويد : " الفقه هو التوصل الی علم غائب بعلم شاهد " يعنی فقه اينست كه باوسيله قرار دادن يك دانش آشكار به يك دانش ناآشكار پی برده شود .آنها عمل تفقه را اجتهاد ناميدند كه با جهاد به يك معنی است . |
