محمول در كبرا باشد ، و اين دورترين اشكال از ذهن است . ارسطو كه مدونمنطق است اين شكل را ( شايد به علت دوری آن از ذهن ) در منطق خويشنياورده است ، بعدها منطقيين اضافه كردهاند . شرايط اين شكل يكنواختنيست ، يعنی به دو صورت میتواند باشد ، به اين نحو كه : 1 - هر دو مقدمه موجبه باشد . 2 - صغرا كليه باشد . و يا به اين نحو كه : 1 - مقدمتين در ايجاب و سلب اختلاف داشته باشند . 2 - يكی از دو مقدمه ، كليه باشد . برای احتراز از تطويل ، از ذكر مثالهای منتج و عقيم خودداری میكنيم ،زيرا هدف ما بيان اصول و كليات منطق است نه درس منطق . در اينجا خوباست دو بيت معروفی را كه چهار شكل را تعريف كرده ، برای بهتر به خاطرماندن آنها ذكر كنيم . اوسط اگر حمل يافت در بر صغرا و باز وضع به كبرا گرفت شكل نخستينشمار
| حمل به هر دو دوم ، وضع به هر دو سوم |
| رابع اشكال را عكس نخستين شمار |
هم خوب است بيت معروف ديگری كه شرائط اشكال چهارگانه را با علائمرمز ، يعنی با حروف بيان كرده است برای ضبط نقل كنيم : مغكب اول خين كب ثانی و مغ كاين سوم در چهارم مين كغ ، يا خين كاينشرط دان
