باقی نماند . مثل آنكه میگوييم : زيد رفت . عمرو آمد . يا میگوييم : برو. بيا . آيا با من میآيی ؟ همه اينها جملههای تاماند و مركب تام ناميدهمیشوند . اما مركب ناقص بر خلاف اين است ، كلامی نيمه تمام است ،مخاطب ، از آن معنی و مقصودی درك نمیكند . مثلا اگر كسی به كسی بگويد :" آب هندوانه " و ديگر چيزی نگويد ، طرف ، از اين دو كلمه چيزینمیفهمد و انتظارش باقی است ، خواهد پرسيد : آب هندوانه چی چی ؟گاهی ممكن است به اندازه يك سطر و بلكه يك صفحه كلمات پشت سريكديگر واقع شوند و در عين حال يك جمله تمام و يك قضيه كامل نباشد .مثلا اگر كسی بگويد : " من امروز ساعت 8 صبح ، در حالی كه شلوار پوشيدهبودم ، و كت نپوشيده بودم ، و به پشت بام خانه خودمان رفته بودم ، و بهساعت خود نگاه میكردم ، و آقای الف كه رفيق من است نيز همراه من بود .. . " با همه اين طول و تفصيلات ، يك جمله ناقص است . زيرا مبتدايیذكر كرده بدون خبر . ولی اگر بگويد " هوا سرد است " با اينكه سه كلمهبيشتر نيست ، يك جمله تمام و يك قضيه كامل است . مركب تام نيز به نوبه خود بر دو قسم است : يا خبر است و يا انشاء .مركب تام خبری آن است كه از واقعيتی حكايت میكند ، يعنی از امری كهواقع شده است يا واقع خواهد شد يا در حال واقع شدن است و يا هموارهبوده و هست و خواهد بود خبر میدهد . مثل آن كه میگوييم : من سال گذشته به مكه رفتم . من سال آينده در (امتحان ) فوق ليسانس شركت میكنم . من اكنون مريضم . آهن در اثر حرارتانبساط میيابد . |
