زمخشری در اواخر قرن پنجم و اوايل قرن ششم ، مظاهر و نماينده مكتبمعتزله به شمار میروند . و شيخ ابوالحسن اشعری متوفا در سال 330 هجریمظهر و نماينده كامل مكتب اشعری به شمار میرود . قاضی ابوبكر باقلانی وامام الحرمين جوينی و غزالی ، و فخرالدين رازی ، روش اشعری داشتهاند .متكلمين شيعی نيز زياد بودهاند . هشام بن الحكم كه از اصحاب امام جعفرصادق عليه السلام است يك متكلم شيعی است . خاندان نوبختی كه يك خاندانايرانی شيعی میباشند متكلمان زبردستی داشتهاند . شيخ مفيد و سيد مرتضیعلم الهدی نيز از متكلمان شيعه به شمار میروند . مظهر و نماينده كامل كلامشيعی خواجه نصيرالدين طوسی است . كتاب " تجريد العقائد " خواجه يكیاز معروفترين كتب كلام است . خواجه ، فيلسوف و رياضيدان هم هست . بعداز خواجه سرنوشت كلام به كلی تغيير كرد و بيشتر رنگ فلسفی به خود گرفت.در ميان كتب كلامی اهل تسنن " شرح مواقف " كه متن آن از " قاضی عضدايجی " معاصر و ممدوح حافظ است ، و شرح آن از ميرسيد شريف جرجانی استاز همه معروفتر است . كتاب " مواقف " سخت تحت تأثير كتاب "تجريد العقائد " است . |
