2 - علوم مذكور در فوق به علاوه علومی كه مقدمه آن علوم است . علوممقدمه مانند : ادبيات عرب از صرف و نحو و لغت و معانی و بيان و بديعو غيره ، و مانند كلام عقلی ، و اخلاق عقلی ، و حكمت الهی ، و منطق ، واصول فقه ، و رجال و درايه . 3 - علومی كه به نحوی جزء واجبات اسلامی است ، يعنی علومی كه تحصيل آنعلوم و لو به نحو واجب كفائی بر مسلمين واجب است و مشمول حديث نبویمعروف میگردد : « طلب العلم فريضه علی كل مسلم » يعنی دانش طلبی بر هرمسلمانی واجب است . میدانيم علومی كه موضوع و مسائل آنها اصول و يافروع اسلامی است و يا چيزهائی است كه به استناد آنها آن اصول و فروعاثبات میشود ، واجب است تحصيل و تحقيق شود ، زيرا دانستن و شناختناصول دين اسلام برای هر مسلمانی واجب عينی است و شناختن فروع آن واجبكفائی است . شناختن قرآن و سنت هم واجب است ، زيرا بدون شناخت قرآنو سنت شناخت اصول و فروع اسلام غير ميسر است . و همچنين علومی كه مقدمهتحصيل و تحقيق اين علوم است نيز از باب " مقدمه واجب " واجب است ،يعنی در حوزه اسلام لازم است لااقل به قدر كفايت همواره افرادی مجهز بهاين علوم وجود داشته باشند ، بلكه لازم است همواره افرادی وجود داشتهباشند كه دائره تحقيقات خود را در علوم متن و در علوم مقدمی توسعه دهندو بر اين دانشها بيافزايند . علماء اسلامی در همه اين چهارده قرن همواره كوشش كردهاند كه دامنه علومفوق را توسعه دهند ، و در اين جهت موفقيتهای شايانی به دست آوردهاند وشما دانشجويان عزيز تدريجا |
