سنجش است نه ابزار تحصيل ، ولی ابزار سنجش قياس است و قياس را بهعنوان يگانه ابزار تحصيل علوم میشناسد ، اما قياس به دلائل خاصی كه بعداخواهيم گفت هيچگونه كارآيی در تحصيل علم جديد ندارد ، يگانه ابزار كسبو تحصيل علم ، تجربه و استقراء است . اين بيان بهترين توجيه سخن معترضين است ، ولی همچنانكه قبلا گفتيم منطقارسطو قياس را يگانه ابزار كسب تحصيل علوم نمیداند بلكه يكی از ابزارهامیشناسد . همچنانكه در درس پيش گفتيم و در درسهای آينده نيز روشنترخواهد شد ، ابزار كسب و تحصيل [ علم ] بودن قياس غير قابل انكار است .از نظر طرفداران قياس ، ارزش قياس ارزش تعيينی است ، يعنی قياسدر حوزه خود نتيجه جديد بار میآورد آن هم به صورت تعيينی . ارزش تمثيل ارزش ظنی است و ارزش استقراء اگر كامل باشد يقينی استو اگر ناقص باشد ظنی است . و اما تجربه كه غالبا آن را با استقراءاشتباه میكنند ارزش يقينی دارد . هر تجربه متضمن قياسی است . تجربه از |
