نزول چيست ؟

يك مسأله ديگر : قرآن تعبير می‏كند به " نزول " ( « نزل به الروح‏
الامين ») . نزولی پيدا شده . اين نزول چيست ؟ نزول يا بايد بگوييم‏
مكانی است كه فرض اين است كه مكانی نيست ، جبرئيل از يك زمين ديگر
كه نمی‏آيد اينجا ، [ و يا بايد بگوييم معنوی است ] . مسلم اينجا نزولش‏
بايد يك نزول معنوی باشد چون خود فوقيت و تحتيت در خود قرآن هم محصور
نيست به فوقيت و تحتيت جسمانی و مكانی ، و در اصطلاح هيچ كس . قرآن‏
درباره خدا می‏فرمايد : " « و هو القاهر فوق عباده »" ( 1 ) خداوند از
ما فوق بندگان خودش قاهر بر آنهاست . و حتی در فوقيت و تحتيت‏های‏
اعتباری هم قرآن می‏گويد : " « قل هو القادر علی ان يبعث عليكم عذابا من‏
فوقكم او من تحت ارجلكم »" ( 2 ) . شايد همه تفاسير به اتفاق گفته‏
باشند عذاب از بالا يعنی از طبقه فوقانی ، يعنی از بالا دست هاتان ، و
عذاب از پايين يعنی از ناحيه زير دست هاتان مثل نوكرها ، كلفتها و
كارگرها . پس اينكه قرآن می‏گويد اين از فوقی نازل شده است به چه اعتبار
است ؟ اين يك فوقيت واقعی است يا اعتباری ؟ نه ، فوقيت واقعی است‏
برای اينكه آن جهان ديگر كه جهان ماوراء طبيعت است ، واقعا فوقيتی يعنی‏
تسلطی بر اين جهان دارد ( « و ان من شی‏ء الا عندنا خزائنه و ما ننزله الا
بقدر معلوم ») ( 3 ) قرآن می‏گويد هر چه در اين دنيا هست از آن دنيا
نازل شده ، هر چه ، نه فقط وحی ، چون هر چه در اين دنياست ظل آن دنياست‏
و فيض آن دنياست و فيض هر چيزی از او آمده ، پس او را می‏گوييم " از
" ، او را مبدأ می‏گوييم و اين را منتها . پس به اين دليل فوق است كه‏
آن جهان جهان ديگری است ، جهان ما فوق طبيعت است و جهان ما فوق طبيعت‏
واقعا هم ما فوق طبيعت است به دليل اينكه اين جهان فيضی است از آنجا ،
ترشحی است از آنجا ، و آنچه كه در اينجا آمده از آنجا سرچشمه گرفته است‏
. پس چون اين تماس [ تماس ] با سرچشمه هستی اين جهان است ، از آن‏
جهت كه تماس با سرچشمه اين جهان است گفته می‏شود كه از آنجا نازل شده‏
است . پس نزولش هم به اين جهت است .

پاورقی :
. 1 انعام / . 18
. 2 انعام / . 65
. 3 حجر / . 21

90