كه بگو خدا برتر است ، از اين موضوعی كه دربارهاش فكر میكنی برتر است، از اين بالاتر است ، از اين توصيفهايی كه ما میكنيم برتر و بالاتر است، آيات تنزيهی . تمام جاهايی كه در قرآن كلمه " سبحان " آمده است ،همه تنزيه است : او منزه است ، او بالاتر است ، او برتر است . اينهايا با كلمه " تكبير " آمده است يا با كلمه " تسبيح " و " سبحان "و يا با كلمه تعالی و تعالی . در اين جور آيات ، قرآن كوشش میكند كهخدا را برتر و منزهتر از آن افكار و انديشههايی كه درباره خدا موجود بودهبداند و حتی او را از حد توصيف برتر و منزهتر بداند . به عنوان نمونهعرض میكنيم در قرآن خداوند متعال از جمله اسمائی كه دارد كلمه " قدوس" است ( « هو الله الذی لا اله الا هو الملك القدوس السلام المؤمنالمهيمن العزيز الجبار المتكبر » ) ( 1 ) . قدوس از ماده قدس است .قداست همان مفهوم " برتری " را دارد ، چون انسان اينجا تعبير ديگریندارد : از اين برتر است ، منزه است ، بالاتر است . قدوس مبالغه است، يعنی آن حداكثر تنزه در ذات پروردگار هست ، يعنی هيچ چيزی كه بويی وشائبهای از نقصان داشته باشد به او نبايد نسبت داد . " « لا تدركهالابصار و هو يدرك الابصار » " ( 2 ) چشم هرگز او را درك نمیكند ونمیيابد ولی او چشمها را میيابد . نفی جسميت است از پروردگار . " چشماو را نمیيابد " يعنی اصلا او جزء مدركات بصر نيست . " « سبحان ربكرب العزه عما يصفون »" ( 3 ) منزه است پروردگار تو ، آن پروردگارعزت ، از اين توصيفهايی كه میكنند : ای برتر از خيال و قياس و گمان و وهم و زهر چه گفتهايم و شنيديم وخواندهايم مجلس تمام گشت و به آخر رسيد عمر ما همچنان در اول وصف توماندهايم اين شعر عينا ترجمه آيات و اخبار و احاديث است كه در اينجا آمدهاست ، كه در قرآن به تعبيرات " « تعالی عما يصفون " ، " سبحان ربكرب العزه عما يصفون " ، تعالی الله الملك الحق »" ( 4 ) و " « لايحيطون بشیء من علمه »" ( 5 ) آمده است . در حديث پيغمبر اكرم كهشيعه و سنی روايت كردهاند هست كه : " « لا احصی ثناء عليك انت كمااثنيت علی نفسك » " پروردگارا من توانايی پاورقی : . 1 حشر / . 23 . 2 انعام / . 103 . 3 صافات / . 180 . 4 طه / . 114 . 5 بقره / . 255 |
