میگفتيم ، مطلب به اينجا كشيده شد .
" عشق " از نظر عرفا
غرضم اين جهت است كه عرفا مدعی هستند كه همه عشقها حقيقی است :
| عشق حقيقی است مجازی مگير |
| اين دم شير است به بازی مگير |
اينها فلاسفه را كه عشق را دو نوع میدانند رد میكنند ، مدعی هستند كه درمعشوقهای مجازی هم ، عاشق در عين حال كه خودش نمیداند ، معشوق را بهاعتبار اين كه پرتوی از او هست دوست دارد . به عقيده آنها اصلا محالاست كه انسان غير خدا را دوست داشته باشد . محی الدين میگويد : ما احباحد غير خالقه ( به خاطر همين حرفهاست كه عدهای از فقها به او حملهكردهاند ) . میگويد : احدی تا كنون غير از خالق خودش را دوست نداشتهلكن احتجب عنه تعالی تحت زينب و سعاد و هند و . . ( 1 ) . او در زيرنامهای معشوقهای مجازی پنهان است ، معشوق حقيقی خود اوست . در اينزمينه ، مولوی شعرهايی دارد ، میگويد :
| جرعهای بر ريختی زان خفيه جام |
| بر زمين خاك من كأس الكرام |
در مقام تمثيل ذكر میكند . میخواهد بگويد كه جرعهای از عشق الهی بر رویخاك ريخته ، و اگر انسان ، موجود خاكی را دوست میدارد به اعتبار آنجرعهای است كه روی خاك ريخته شده است .
پاورقی : . 1 شرح سيد عليخان بر صحيفه سجاديه .
