[ نقل می‏كنيم ] ( 1 ) همچنان كه در لغات قرآن " مفردات " راغب كتاب‏
بسيار نفيسی است . راغب لغات قرآن را خيلی خوب ريشه شكافی كرده است‏
و ابن اثير لغات حديث را .
ابن اثير در النهايه به مناسبت ، آن حديث معروف را نقل می‏كند كه :
« كل مولود يولد علی الفطره » ... ( 2 ) هر مولودی بر فطرت اسلاميه متولد
می‏شود لكن پدران او ( يعنی عوامل خارجی ) او را منحرف می‏كنند ، يهودی يا
نصرانی يا مجوسی‏اش می‏كنند ، كه درباره اين حديث بعد بحث می‏كنيم . چون‏
اين حديث را نقل كرده ، كلمه " فطرت " را معنی كرده است : الفطر :
الابتداء والاختراع . " فطر " يعنی ابتدا و اختراع ، يعنی خلقت ابتدايی‏
. مقصود از خلقت ابتدايی كه ابداع هم احيانا به آن می‏گويند خلقت غير
تقليدی است . كار خدا فطر است ، اختراع است ولی كار بشر معمولا تقليد
است ، حتی در اختراعی هم كه بشر می‏كند عناصر تقليد وجود دارد ، يعنی چه‏
؟
كارهای بشر تقليد از طبيعت است ، يعنی قبلا طبيعتی وجود دارد و بشر آن‏
را الگو قرار می‏دهد و بر اساس آن نقاشی می‏كند ، صناعی می‏كند ، مجسمه‏
سازی می‏كند . بشر احيانا اختراع و ابتكار هم می‏كند و قدرت بر اختراع و
ابتكار هم دارد ، ولی مايه‏های اصلی

پاورقی :
. 1 سه برادر هستند كه هر سه برادر به نام ابن اثير خوانده می‏شوند و هر
سه از محققين علمای اسلام هستند . لقب يكی عزالدين و ديگری مجدالدين و
سومی ضياءالدين است . " كامل التواريخ " و " اسد الغابة " از
عزالدين ، و " جامع الاصول " كه در حديث است و همچنين " النهاية "
كه از كتابهای بسيار خوب و دقيق و در توضيح لغاتی است كه در احاديث‏
آمده از مجدالدين است .
. 2 صحيح بخاری ، كتاب الجنائز ، ابواب 80 و . 93

20