تساقطا يعنی در اثر تعارض هر دو سقوط میكنند و مانند اين است كه روايتینداريم ، يا مخريم كه به هر كدام كه میخواهيم عمل كنيم ، و يا بايد عملبه احتياط كنيم و هر روايت كه با احتياط مطابقتر است به آن عمل كنيم (مثلا در مساله تسبيحات اربعه به روايتی عمل كنيم كه میگويد سه نوبتبخوان ، و در مساله خريد و فروش كود آدمی به آن روايت عمل كنيم كهمیگويد جايز نيست ) و يا راه ديگری در كار است ؟ اصوليون ثابت میكنند كه اولا تا حدی كه ممكن است بايد ميان رواياتمختلف جمع كرد : الجمع مهما امكن اولی من الطرح ( 1 ) . اگر جمع ميانآنها ممكن نشد بايد ديد يك طرف بر طرف ديگر از يك لحاظ ( مثلا از حيثاعتبار سند يا از حيث مشهور بودن ميان علماء و يا از حيث مخالف تقيهبودن و غير اينها ) رجحان دارد يا ندارد . اگر يك طرف رجحان دارد همانطرف راجح را میگيريم و طرف ديگر را طرح میكنيم ، و اگر از هر حيثمساوی هستند و رجحانی در كار نيست ، مخيريم كه به هر كدام بخواهيم عملكنيم . در خود اخبار و احاديث دستور رسيده است كه در موقع تعارض اخبار چهبايد كرد . اخباری كه ما را به طرز حل مشكل تعارض اخبار و رواياتراهنمائی میكند " اخبار علاجيه " ناميده میشوند .اصوليون نظر خود را درباره تعارض اخبار و روايات به استناد هميناخبار علاجيه ابراز داشتهاند . اصوليون نام آن باب از اصول را پاورقی : . 1 [ جمع ميان روايات مختلف تا آنجا كه ممكن است ، بهتر است ازطرد آنها ] . |