يكی از فقهاء متأخر و معاصر ( 1 ) به شكل ديگری تقسيم كرده است به اينترتيب : عبادات ، معاملات ، عادات ، احكام ، ولی كوچكترين توضيحیدرباره اين اقسام و اينكه چه ابوابی داخل در عبادات است و چه ابوابیداخل در معاملات يا عادات يا احكام ، و اساسا تعريف هر كدام اينهاچيست نداده است . در السنه وافواه فقهاء معاصر اين اقسام به گونهایديگر ذكر میشود به اين ترتيب : عبادات ، معاملات ، سياسات ، احكام .ولی اين بنده تاكنون اين تقسيم را در كتابی نديده و توضيحی درباره آننشنيدهام . حقيقت اين است كه هيچيك از تقسيمات فوق ، جالب به نظر نمیرسد .محقق حلی در تقسيم خود عبادات را يك بخش قرار داده كه جای ايراد نيستولی در بخشهای ديگر نيازمندی به صيغه و بی نياز بودن از آن ، و طرفينیبودن صيغه يا يك طرفی بودن آن را ملاك تقسيم و جدا كردن قسمتها و گروهگروه شدن ابواب فقهی قرار داده است . در نتيجه نكاح و طلاق كه هر دومربوط به حقوق خانوادگی است يكی بر قراری پيوند زناشوئی است و ديگریگسسته شدن آن در دو گروه مختلف قرار گرفتهاند ، فقط به دليل اينكه يكیعقد است و صيغهاش طرفينی است و ديگری ايقاع است و صيغهاش يك طرفیاست . و همچنين اجاره و جعاله با همه قرابت ذاتی و ما هوی ميان آنها بهدليل اختلاف در عقد وايقاع بودن از يكديگر پاورقی : . 1 تقريرات مرحوم آقا شيخ موسی نجفی خوانساری از درس مكاسب مرحومآية الله نائينی اول كتاب البيع . من اكنون نمیدانم كه اين تقسيم ابتكارخود آن مرحوم است يا اقتباس از ديگری است . |