معروف همان است كه محقق حلی صاحب " شرايع " در كتاب " شرايع "آورده است و شهيد اول در كتاب " قواعد " اندكی درباره آن توضيحاتیداده است . عجيب اين است كه شارحان زبردست كتاب شرايع از قبيل شهيدثانی در " مسالك " و سيد محمد نوه او در كتاب " مدارك " و شيخمحمد حسن نجفی در " جواهر " كوچكترين تفسير و توضيحی درباره تقسيم محققنكرده و ندادهاند ! خود شهيد اول نيز در كتاب " لمعه " از روش محققپيروی نكرده است . به هر حال دسته بندی و تقسيم محقق بدينگونه است كه ابواب فقه را برچهار قسم دانسته است : عبادات ، عقود ، ايقاعات ، احكام . اين تقسيم بر اين اساس است كه كارهائی كه انسان بايد بر ميزان شرعیآنها را انجام دهد يا به نحوی است كه قصد تقرب به خداوند در آنها شرطشده است ، يعنی صرفا برای خدا بايد انجام شود و اگر قصد و غرضی ديگر دركار باشد تكليف ساقط نمیشود و بايد دوباره صورت گيرد ، يا چنين نيست ؟اگر از نوع اول باشد " عبادت " ناميده میشود مانند نماز و روزه وخمس و زكات و حج و غيره . اينگونه كارها را در فقه " عبادات "مینامند . اما اگر از نوع دوم باشد ، يعنی قصد قربت شرط صحت آن نباشد ، و فرضابه قصد و غرضی ديگر نيز صورت گيرد صحيح است ، بر دو قسم است : يا ايناست كه وقوع آن موقوف به اجراء صيغه خاص نيست ، و يا هست .اگر موقوف به اجراء صيغه خاص نباشد " احكام " ناميده میشوند ،مانند ارث ، حدود ، ديات و غيره ، و اگر موقوف به اجراء |
