و ريختن خون چنين مردمی آماده كند . اگر شخصيت بارز و فوق‏العاده علی‏
نبود ، سربازان به جنگ اينها نمی‏رفتند . علی - عليه‏السلام - مبارزه با
خوارج را يكی از افتخارات بزرگ منحصر بفرد خود می‏داند ، می‏گويد : "
اين من بودم كه چشم فتنه را از كاسه سر در آوردم ، غير از من احدی جرئت‏
چنين كاری نداشت " ( 2 ) . راستی همين طور بود ، تنها علی بود كه به‏
ظاهر آراسته و جنبه قدس مابی آنها اهميت نمی‏داد و آنها را ، با همه‏
جنبه‏های زاهد منشی و عابد مابی ، خطرناكترين دشمن دين می‏دانست . علی‏
می‏دانست كه اگر اين فلسفه و اين طرز تفكر - كه طبعا در ميان عوام الناس‏
طرفداران زياد پيدا می‏كند - در عالم اسلام ريشه بگيرد ، دنيای اسلام دچار
چنان جمود و قشری‏گری خواهد شد كه اين درخت را از ريشه خشك خواهد كرد .
مبارزه با خوارج از نظر علی - عليه السلام - مبارزه با يك عده چند هزار
نفری نبود ، مبارزه با جمود

پاورقی :

. 2 انا فقأت عين الفتنه و لم يكن ليجترا عليها غيری بعد ان ماج‏

غيهبها واشتد كلبها » - نهج البلاغه ، خطبه . 91

174